MESİR MACUNUN FAYDALARI

Eski çağlardan beri gerek Anadolu’da gerekse Hind, Mısır ve Mezopotamya’da hastalıklara karşı ve kuvvet verici olarak kullanılmıştır..

Selçuklu ve Osmanlılar zamanında, Anadolu’da en iyi mâcunu ilk Türk eczâcıları yaparlardı. Macunculuk Türklerde ayrı bir esnaflık kolu olup, Evliyâ Çelebi zamânında İstanbul’da 300 macuncu dükkanı bulunmaktaydı.

Mesir macunu, târihî Türk tıp geleneklerine bağlı olarak, on altıncı yüzyılda meşhur hekim Merkez Efendi tarafından yapılmış şifâlı bir terkiptir. Kânûnî Sultan Süleyman Han, Manisa’da hastalanan annesi Hafsa Sultan için devrin hekimlerinden Merkez Efendiye bir ilâç yapmasını emreder. Merkez Efendi de 41 çeşit baharattan şifâlı bir macun yapar. Hafsa Sultan bu macunu kullanarak iyileşir.

Bunun üzerine Kânûnî Sultan Süleyman, bu macundan herkesin istifâde etmesi için, her yıl şenlik düzenlenmesini irâde eder. Bu târihten itibâren her yıl mesir şenliklerinde, geleneklere bağlı kalınarak, halka mesir macunu dağıtılmaya başlandı. Mesir macunu, 41 çeşit şifâlı nebât ve baharat karışımından yapılır. Bunların isimleri ve özellikleri şöyledir: Anason: İştah açıcı ve karminatif olarak kullanılır.

Çivit: Halk arasında kabakulak ve pnömorinde kullanılır. Çöpçün: Hemoroit ve egzamada kullanılır. Çörekotu: Gaz söktürücü. Dar-ı fülfül: Öksürük kesici ve bedeni ısıtıcı olarak kullanılır. Hardal tohumu: İştah açıcı ve mîdeyi yatıştırıcı olarak kullanılır. Havlıcan: Öksürük kesici ve ağız kokusunu gidericidir. Hıyarşenbe: Müshil olarak kullanılmaktadır. Hindistancevizi ve beşbase: Kaynatılmış suyu mîde ağrılarına iyi gelir. Hindistançiçeği: Hazım kolaylaştırıcıdır. Kakule: Lezzet verici, iştah açıcı. Kalbarda: Mîde ağrılarına iyi gelir.

Karabiber: Öksürük kesici, uyarıcı ve baharat olarak kullanılmaktadır. Karanfil: Ağız kokusunu giderici, diş çürüklerinde ve diş ağrılarında kullanılır. Kebabiye: İdrar ve solunum yolları antiseptiği olarak kullanılır. Kimyon: İştah açıcı, gaz söktürücü ve terletici olarak kullanılır. Kırım tartar: Kaşıntılı deri hastalıklarında kullanılır. Kişniş: Gaz söktürücü ve iştah açıcıdır. Limon tuzu: Macunun fazla tatlı etkisini hafifletmek için kullanılır. Ma-i leziz: Kalıcı tatlılık sağlar. Meyan balı: Öksürük kesici, idrar arttırıcı olarak kullanılır. Portakal kabuğu: Mîdeyi uyarıcı, koku verici olarak kullanılır.

Revan kökü: Laksatif ve hemoroit tedâvisinde kullanılır. Safran: Çarpıntı giderici ve ferahlık verici. Sakız: Mîdeyi rahatlatıcı ve nefes darlığında öksürük gidericidir. Sarı halile: İştah kesici olarak kullanılır. Sinameki: Müshil olarak kullanılır. Şamlı ve şaşlı: Kadın hastalıklarına iyi gelir. Şeker: Macunun kıvamını veren ve tatlandıran ana maddedir. Resene: Mîde rahatlatıcı ve gaz söktürücü. Tarçın: Kabızlığı ve karın ağrılarını giderir. Tarçın çiçeği: Koku özelliği için kullanılır. Teke mersini: Macun terkibinin daha değişik kokması için kullanılır. Tiryak: İlk çağlardan beri her derde devâ olarak kullanılan muhtelif maddelerden meydana gelmiş bir terkiptir. Ud-ül-kahar: Diş ağrısı ve diş nezlesine karşı kullanılır.

Vanilya: Uyarıcı, olarak bilinir. Yeni bahar: Kuvvet verici olarak mâcunlara konulur. Zencefil: Nefes darlığı, soğuk algınlığı ve astıma karşı kullanılır. Zerde çöp: Kuvvet verici ve mîdeyi koruyucudur. Zulumba: Mîde rahatsızlıklarında ve hemoroitte kullanılır. Mesir macunu; kuvvet verici, sindirimi kolaylaştırıcı, iştah açıcı, hormanları harekete geçirici, yorgunluğu giderici ve zehirli hayvanların sokmalarına karşı bağışıklık kazandırıcı özelliğe sâhiptir. Mesir macunu nun bu tıbbî faydaları yanında; mâcun kullanıldığında çocuğu olmayanların isteklerine kavuşacağı ve bir yıl boyunca çeşitli hastalıklara iyi geleceği gibi halk inançları da vardır.